دیسک ترمز یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های خودرو مبیاشد که باید در نگهداری و حفظ آن کوشا باشید ؛ اگر نسبت به زمان تعویض دیسک ترمز خودرو اطلاعات کافی نداشته باشد ممکن است برای شما هم خسارت مالی و هم جانی به بار آورد.
سیستم ترمز به این صورت کار می کند که کالیپرها ، لنت های ترمز را به دیسک ترمز فشار می دهند. این به نوبه خود باعث ایجاد اصطکاک با دیسک ترمز می شود و خودرو با وجود داشتن سرعت بالا، به متوقف شدن منجر می شود. با این اوصاف دیسک ترمز برای عملکرد مناسب ترمز و ایمنی بسیار ضروری است . سیستم ترمز خودرو از قطعات و قسمت‌های زیر تشکیل می‌شود :
- لنت‌های ترمز
- پدال ترمز
- سیلندر اصلی
- ترمز دیسکی
این نوع از ترمز در واقع کمک کننده اصلی برای توقف خودرو میباشد و شما را از کند حرکت کردن خودرو قبل از ترمزگیری مطمئن می‌سازد . این قطعه در تمام خودروها موجود بوده و از طول عمر مشخصی برخوردار است و با مشاهده برخی از موارد در خودروی خود باید نسبت به تعویض این قطعه اقدام کنید.
همچنین عمر مفید دیسک ترمز و تشخیص زمان تعویض دیسک ترمز در واقع موضوعات اصلی هستند که هر راننده‌ای باید در موردشان اطلاعات داشته باشد .
دیسک ترمز چیست؟
دیسک ترمز با عنوان دیسک چرخ ( Disc brake ) نیز نامیده شده و به صورت دایره‌ای شکل میباشد . آنها بر روی محور جلو و یا عقب خودرو نصب می شوند . این قطعه عامل اصلی در کاهش سرعت یا توقف اتومبیل محسوب می‌شود. دیسک چرخ نقشی مهم در سیستم ترمز داشته که همزمان با چرخش خودروها می‌چرخد.
این قطعه در توقف همزمان چرخ‌ها و اتومبیل رابطه مستقیم دارد . دیسک ترمز بر روی بلبرینگ چرخ‌ها قرار گرفته و از جمله اجزای متحرک در خودرو میباشد . چرخش هم سرعت رینگ ، لاستیک و دیسک ترمز از جمله ویژگی‌های این قطعه محسوب می‌شود .
همه‌ی خودرو ها، از خودروهای سواری گرفته تا ماشین‌های جنگی از این سیستم برای متوقف شدن استفاده می‌کنند . در برابر این ترمزها ، ترمزهای کاسه‌ای قرار دارند. نکته‌ی مهم این است که نمونه‌های دیسکی به‌شدت عملگراتر از رقبای کاسه‌ای خود هستند .
برخی نیز این قطعه را به نام چرخ ترمز و یا دیسک چرخ هم می‌شناسند ؛ اما نامی که اکثر مردم به این قطعه‌ی کوچک دایره‌ای شکل میدهند ” دیسک ترمز ” میباشد ؛ اگر نتوانستید قطعه‌ی دیسک را حوالی چرخ ها پیدا کنید ، کافی است لنت را پیدا کرده و سپس در قسمت مقابل آن به دنبال یک قطعه‌ی ماشینکاری شده بگردید که از جنس چدن یا سرامیک ساخته شده تا در برابر اصطکاک آسیب پذیر نباشد .
انواع دیسک ترمز
دیسک های ترمز در انواع مختلف تولید می‌شوند اما به طور کلی آنها را از نظر کارایی ، به دو دسته تقسیم میکنیم :
دیسک ترمز معمولی : اکثرا به شکلی کاملا ساده طراحی شده و سطح بیرونی آن ها صاف و صیقلی میباشد .
دیسک ترمز خنک شونده : این مدل که هوا خنک نیز نامیده می‌شود معمولا با اشکال متفاوت طراحی می‌شود .
همچنین دیسک خنک شونده نیز شامل این مدل ها میباشد : دیسک سوراخ دار – دیسک شیار دار – دیسک مختلط – دیسک موج دار
نشانه‌های خرابی دیسک چرخ
برای این که در زمان درستی متوجه علائم خرابی این قطعه شوید لازم است به‌خوبی سلامت دیسک ترمز خودرو را به صورت مداوم زیر نظر داشته باشید . در ادامه برخی از این علائم را بررسی میکنیم :
صدای سوت کشیدن : سر و صدا هنگامی از این قطعه شنیده می‌شود که شیارهایی روی سطح دیسک ایجاد شده باشند . این شیارها ، هرچند کوچک و جزئی می‌توانند پروسه ترمزگیری و توقف خودرو را با مشکل مواجه کنند . به‌هرحال شنیدن سرو صدای زیاد هنگام فشار دادن پدال ترمز می‌تواند زنگ هشداری باشد که زمان تعویض دیسک ترمز فرا رسیده است .
کشیدگی خودرو به یک سمت هنگام ترمز گیری : از جمله نشانه‌های خرابی دیسک چرخ کشیدگی خودرو به یک سو هنگام ترمزگیری است. کنترل خودرو در این حالت بسیار سخت بوده و بیانگر خرابی آن خواهد بود. از همین جهت، باید فورا مورد بررسی قرار گرفته و تعویض شود.
لرزش فرمان و سفتی پدال ترمز : هنگامی که پدال را فشار می‌دهید، لنت‌ها کاملاً با سطح روتور درگیر خواهند شد و همین پروسه باعث داغ شدن و فرسودگی روتور می‌شود. به‌مرور سطح روتور نازک و نازک‌تر می‌شود تا جایی که تاب می‌دارد یا لبه‌دار می‌شود. به همین دلیل است که وقتی برای کاهش سرعت پدال را فشار می‌دهید، شاهد لرزش‌های فرمان یا خود پدال خواهید بود.
علائم ظاهری فرسودگی دیسک
علائم ظاهری فرسودگی دیسک چرخ عبارت است از :
- ایجاد شیار
- تغییر رنگ
- خط و خش روی دیسک
- زنگ زدن شدید
- بوی لاستیک سوخته
به طور متوسط دیسک ترمز ها ۳۰،۰۰۰ – ۵۰،۰۰۰ مایل دوام می آورند ، اگرچه دلایل زیادی برای فرسودگی زودرس ترمز ها وجود دارد . به عنوان مثال ، اگر خودرو برای مدت طولانی پارک شده باشد ، به ویژه در هوای مرطوب ، دیسک ترمز ها و سایر قطعات تمایل به زنگ زدگی دارند و زنگ زدگی باعث می شود ترمز ها زودتر فرسایش یابند.
نتیجه گیری
بدون شک دیسک ترمز یکی از کلیدی ترین قطعات ایمنی و عملکردی خودرو است . قطعه‌ای که اگر به درستی کار نکند ، نه تنها وارد فرایند خود تخریبی می‌شود ، بلکه به لنت و چرخ نیز آسیب وارد می‌کند . بدین ترتیب می‌توان گفت که از کار افتادگی قطعه دیسک، با تاثیرگذاری روی قطعات دیگر، می‌تواند میزان امنیت هر خودرو را به‌صورت ضریب دار کاهش دهد .
