به نقل از ” یدک مال” بخاری خودرو یکی از مهمترین مکانهایی است که شما از دمای آب موتور استفاده میکنید. وظیفه بخاری ایجاد گرما برای استفاده درون کابین خودرو است. اما عدهای بر این باورند که بخاری نیز مثل کولر روی موتور فشار میآورد و نیروی موتور را مصرف میکنداصول کاری بخاری تا حدود زیادی با کولر متفاوت است. در این مجموعه شما از گرمای آب موتور استفاده کرده و اتاق خودرو را گرم میکنید. گرمایی که نسبتاً تلف شده بوده و اگر از آن استفاده نشود، از بین میرود. در واقع سیستم گرمایشی اتومبیل انرژی خود را از همان حرارت تولید شده توسط پیشرانه دریافت میکند و احتیاج به هیچ گونه منبع خارجی تامین انرژی و اخذ مستقیم نیرو از موتور (همانند کولر) ندارد.
اجزاء تشکیل دهنده بخاری خودرو
۱- رادیاتور
۲- بوستر بخاری
۳- شیر قطع و وصل ورودی و خروجی آب از رادیاتور
۴- دریچه تقسیم هوا یا دمپر
۵- اهرم بندی دریچههای تقسیم هوا
جنس بدنه رادیاتور
بدنه رادیاتور در اغلب خودروها از جنس آلومینیوم ساخته میشود. این فلز حرارت را به سرعت عبور میدهد. به همین سبب استفاده از آن در ساخت شبکه رادیات منجر به پس زدن سریع حرارت و ممانعت از جوش آمدن آب میشود.
دلایل هوای سرد بخاری خودرو
معمولا چهار مشکل اصلی در سیستم گرمایشی خودرو باعث میشود باد بخاری خودرو سرد باشد:
۱- گیر کردن و خرابی ترموستات
۲ – هواگرفتگی سیستم خنککننده
۳- خرابی قطعه مرکزی بخاری
۴- جریان پیدا نکردن مایع خنککننده در بخاری خودرو
مشکلات بوی بد بخاری خودرو
یکی دیگر از عیوب شایع بخاری، ایجاد بوی نامطبوع است. این عیب ممکن است دو علت داشته باشد:
- عدم درزبندی مناسب پوسته فن
- نشت آب از رادیاتور بخاری
وقتی پوسته فن درزبندی درستی نداشته باشد، هوای اطراف آن وارد کابین شده و مطمئناً بوی نامطبوعی ایجاد میکند. برای رفع عیب باید تمامی واشرها و درزها را را وارسی کنید، سپس تمامی پیچها را دوباره سفت کرده و از درز هوا مطمئن شوید.
برای جلوگیری از نشت آب از شبکه گرمایی، باید شیلنگهای ورودی به سیستم را بررسی کنیم، سپس رادیاتور را جداگانه تست کرده تا از عدم سوراخشدن آن مطلع شویم. در گذشته نقطه سوراخ شده با لحیم کاری ترمیم میشد، ولی امروزه تمام تعمیرکاران شبکه گرمایی یا همان رادیات را تعویض میکنند.
دلایل گرم نکردن بخاری خودرو
۱-بسته شدن و گرفتگی هسته بخاری : هسته بخاری Heater Core مهمترین بخش سیستم خنککننده خودرو میباشد که به عنوان یک مبدل حرارتی ایفای نقش میکند. ساختار آلومینیومی لوله ورودی و خروجی هسته بخاری باعث عبور مایع خنککننده در موتور خودرو شده؛ این گرما از مایع خنککننده دمای پیشرانه نشات گرفته است که از طریق اتصالات در سراسر بخاری جریان پیدا میکند. با انتقال هوا به داخل هسته کابین خودرو پر از هوای گرم میشود. خرابی هسته بخاری که باعث کار نکردن بخاری خودرو میشود
۱- افزایش دمای موتور
۲- مه گرفتگی شیشههای خودرو
۳- جریان هوای نامناسب
۴- گرمای بسیار کمی از فن دمنده خارج میشود.
۵- زود تمام شدن مایع خنککننده
۲- گرفتگی رادیاتور بخاری : یکی از شایع ترین دلیل گرم نشدن بخاری مربوط به کثیفی و جرم گرفتن رادیاتور و لولههای آب بخاری است. به طوری که در مورد اغلب اتومبیلهایی که کارکرد بالاتر از سه سال دارند بدون تردید میتوان گفت بخشی از حرارت بخاری بدلیل کثیفی رادیاتور بخاری کم شده است
۳-خرابی فن و یا دمنده بخاری : علت دیگر که بسیار شایع است، خرابی فن و یا دمنده بخاری است. دمنده بخاری برای خودرو وسیله ایی ضروری و حیاتی محسوب میشود. وظیفه این قطعه گرفتن گرمای تولید شده توسط سیستم مذکور و دمیدن ان از طریق سیستم تهویه به هسته بخاری میباشد.اگر این قطعه دچار نقص شود بخاری خودرو به خوبی کار نخواهد کرد. در این حالت رادیاتور بخوبی گرم میشود، آب داغ موتور نیز وارد سیستم میشود، ولی در نهایت هوای محیط به درستی وارد نشده و با شبکه گرمایی برخورد نمیکند. عیب این حالت، فن یا همان دمنده بخاری است. برای رفع این عیب باید فن بخاری را باز کرده و آن را در بیرون تست کرد، سپس عیب آن را برطرف کرده و دوباره روی سیستم نصب کرد.
۴-کافی نبودن آب موتور : گاهی آب موتور کافی نیست و سطح آن پایین است در نتیجه شبکه گرمایی بخاری نیز نمیتواند به درستی تبادل حرارتی داشته باشد، در این حالت باید به سیستم خنککاری موتور آب اضافه کنیم. سپس سیستم را هواگیری کرده و آن را نشتیابی میکنیم.
۵-اشکال در دریچههای بخاری :یکی از دلایل گرم نشدن بخاری اشکال در دریچههای بخاری و ورود هوای سرد به خروجی مسیر هوای بخاری است که باعث ولرم یا سرد شدن باد بخاری میشود. در خودروهایی که دریچه تنظیم سرما و گرمای آنها مکانیکی است و بصورت چرخشی یا رفت و برگشتی بوسیله حرکت دست تنظیم میشود معمولا خار نگهدارنده سیم دریچه هوا دچار اشکال شده و دریچه هوای سرد بطور کامل بسته نمیشود. معمولا در صورت بروز این مشکل اهرم تنظیم دریچه هوا شل شده و یا در آخرین محل تعیین شده برای حالت سرما قرار نمیگیرد و در صورت قرار دادن اهرم کنترل به سمت وضعیت سرما در آخرین مرحله به صورت فنری به عقب باز میگردد.
۶- پایین بودن سطح مایع سیستم خنککننده : پایین بودن سطح مایع سیستم خنککننده (ضد یخ) باعث میشود گرمای بخاری تا حد زیادی کم و یا قطع شود. از آنجایی که بخاری حرارت خود را از گرمای مایعی که در سیستم خنککننده در حال چرخش است دریافت میکند و رادیاتور بخاری در سطح نسبتاً بلندی نسبت به سیستم گردش آب قرار گرفته، پایین بودن سطح آب باعث عدم گردش آب گرم در رادیاتور بخاری و در نتیجه سرد شدن باد بخاری میشود. ممکن است سطح آب کمی پایین باشد و نیمی از رادیاتور را در بر بگیرد، در این صورت گرمای بخاری حدودا نصف میشود و با بالا بردن دور موتور (گاز دادن) به گرمای آن تا حدودی اضافه میشود.
۷-جرم گرفتن پروانههای واتر پمپ : جرم گرفتن و خوردگی پروانههای واتر پمپ باعث میشود گردش آب در دور آرام بسیار کند یا متوقف شود. در این صورت بخاری در دور آرام موتور ولرم یا سرد شده و به محض حرکت اتومبیل یا گاز دادن و بالا بردن دور موتور بخاری گرم میشود. در بعضی از اتومبیلها واتر پمپ بوسیله واشر روی سیلندر یا سینی جلوی موتور بسته میشود. در این نوع اتصال واتر پمپ، در صورت کلفت بودن واشر، فاصله بین پروانه واترپمپ و کفه روی سیلندر یا سینی موتور زیاد شده و جریان آب به سمت رادیاتور بخاری را کاهش میدهد. این مشکل نیز باعث سرد یا ولرم شدن بخاری در دور آرام میشود.
۸- باز ماندن ترموستات موتور :یکی دیگر از عواملی که در کارکرد بخاری نقش بسیار مهمی دارد ترموستات خودرو میباشد. ترموستات وظیفه دارد تا مسیر آب موتور را تغییر دهدیعنی زمانی که نیاز به خنککردن آب نیست آب همچنان داخل موتور و اطراف آن گردش کند و وارد رادیاتور نشود. هر زمان که دمای آن به حدی بالا رفت که نیاز به خنککاری و کاهش دما بود، ترموستات خود به خود باز شده و اجازه عبور آب را میدهد.
۹-نشت مایع خنککننده :مایع خنککننده موتور معمولاً بوی تند و رنگ سبز دارد. اگر خودرو دچار نشتی مایع باشد به راحتی میتوانید از بوی آن متوجه موضوع شوید. نشت مایع یا ضد یخ باعث کم شدن سطح آن شده که میتواند ضمن گرم نکردن بخاری؛ آسیبهای جدی به پیشرانه خودرو وارد کند و شما را متحمل هزینههای تعمیر بالایی کند.
۱۰-آسیب دیدگی شیلنگ بخاری : به طور معمول شیلنگهای بخاری که دو عدد هستند و با نام شلنگ ورودی و شلنگ خروجی شناخته میشوند از مواد مرغوب و با کیفیت ساخته میشود تا میزان توان آنها در برابر حرارت بالا باشد. شیلنگ ورودی بخاری که وظیفه انتقال حرارت یا همان آب رادیاتور دارد اگر از مواد اولیه و باکیفیت ساخته شود دچار فرسودگی زودتر از موعد میشود.
۱۱-شیر کنترل بخاری معیوب :خرابی شیر کنترل بخاری که زیر کاپوت قرار دارد بیشتر در خودروهای قدیمی و از کار افتاده صورت میگیرد. شیر کنترل بخاری مانند یک سوئیچ عمل میکند و به بخاری اجازه روش و خاموش شدن را میدهد. اگر این قطعه دچار نقص شود کار نکردن بخاری نتیجه آن میشود
چقدر طول میکشد تا بخاری خودرو گرم شود؟
خودرو های قدیمی تر که کاربراتوری بودند، نزدیک به ۱۵ دقیقه زمان لازم داشتند تا به دمای مطلوب برای استفاده از بخاری برسند.
این زمان در خودروهای امروزی که اغلب انژکتوری هستند به حدود ۳ دقیقه کاهش پیدا کرده است.
اگر این مدت زمان طولانی تر شود نشان از خرابی بخاری خواهد بود.