سوپاپ خودرو یک کلمه فرانسوی(soupape) است. معنی دقیق آن دریچه است. یکی از قطعات موتور که روی سیلندر موتور قرار میگیرد و ورود هوا و خروج دود را کنترل میکند. البته در مواردی به دریچههای موجود در تلمبههای آب نیز اطلاق میگردد.
انواع سوپاپ خودرو
۱- سوپاپ هوا: از لحاظ اندازه مقداری بزرگتر از سوپاپ دود است و در دمای پایینتری کار میکند.
۲- سوپاپ دود: به علت تماس مداوم با احتراق یا گازها ی داغ ناشی از احتراق، دمای بالاتری دارد. و البته از لحاظ اندازه هم کوچکتر است.
ساختمان سوپاپ خودرو
سوپاپهای متداول امروزی معمولا از نوع سوپاپ قارچی شکل یا پایهدار میباشند. این سوپاپها شامل یک ساقه (که به مشابه ساقه قارچ است) و یک سه تخت و پهن (که مشابه کلاهک قارچ) میباشند. همچنین سه سوپاپ دارای یک لبه مورب است که وجه نامیده میشود. همچنین محل قراررگیری سوپاپ که درسرسیلندر و یا خود سیلندر قرار دارد نیز دارای یک لبه به نام نشیمنگاه است.
در انتهای دیگر سوپاپ یعنی بر روی ساقه آن یک یا گاهاً دو فنر قوی قرار دارد که بوسیله یک نگهدارنده و دو عدد خار به انتهای سوپاپ محکم شدهاند. فنر سوپاپ موجب میگردد تا وجه سوپاپ بر روی نشیمنگاه سوپاپ محکم نگهداشته شده و بدین ترتیب از هر گونه نشتی در زمانهای تراکم و قدرت جلوگیری شود. زاویه رایج برای وجه و نشیمنگاه سوپاپ ۴۵ درجه است. اما برای سوپاپهای هوا گاهی از زاویه ۳۰ درجه نیز استفاده میشود.
جنس سوپاپ خودرو
جنس سوپاپ ورودی معمولا از فولاد کروم نیکل و یا فولاد کبالت و یا فلزات دیگر می باشد در حالی که سوپاپهای دود از فلزاتی ساخته می شود که در مقابل حرارت زیاد مقاومت داشته باشد مثل فولاد کروم و نیکل زیرا که حرارت بیشتری بر سوپاپ خروجی اثر می کند.
ویژگی سوپاپ خوب در خودرو
۱ – یک سوپاپ خوب باید بتواند حرارت زیاد را تحمل کند و هادی خوبی برای انتقال حرارت خود به بدنه سرسیلندر باشد.
۲- حرارت زیاد نباید باعث سوختگی و ایجاد خوردگی در سوپاپ گردد .
۳- در مقابل ضربات مقاوم باشد.
۴- در مقابل سائیدگی مقاومت نماید.
دستگاه فرمان سوپاپ خودرو
سوپاپ برای حرکت و عملکرد خود نیاز به یک کنترل کننده و هدایتگر دارد. این قطعه همان میل سوپاپ یا میل بادامک است. میل سوپاپ میلهای است که زایدههایی بادامی شکل به نام بادامک دارد. تعداد بادامکهای یک میل سوپاپ بر اساس تعداد سوپاپهای موتور طراحی میشود. در واقع به دلیل همین عملکرد و شکلش به آن میل بادامک یا میل سوپاپ میگویند. بادامکها با انگشتی سوپاپ یا خود سوپاپ در تماس هستند. سوپاپ از این میله به انواع مختلف دستور میگیرد. به طور کلی دو نوع میل سوپاپ داریم:
۱- میل سوپاپ زیر : در این نوع، میل سوپاپ با قطعهای به نام تایپت تماس دارد که میل تایپت از داخل آن عبور میکند. میل تایپت از بالا با انگشتی در تماس است و با حرکت انگشتی که در جهت دیگر با سوپاپ در تماس است حرکت سوپاپ را کنترل میکند.
۲- میل سوپاپ رو : در این نوع، میل سوپاپ مستقیم از طریق بادامکها با انگشتی در تماس است و انگشتی نیز از سمت دیگر با سوپاپ برخورد می کند.
در خودروهایی که این میل سوپاپ مورد استفاده قرار میگیرد دو میل سوپاپ استفاده میشود. در موتور این خودروها برای هر سیلندر ۴ سوپاپ داریم.