پدل شیفتر یا شیفتر تعویض دنده پشت فرمان زمانی محدود به خودروهای مسابقهای بود، اما این آپشن جذاب و کاربردی امروزه تبدیل به بخش جدایی ناپذیر از بسیاری از خودروهای مدرن شده است؛شیفترها باعث میشوند که عملیات تعویض دنده گیربکس اتوماتیک در وضعیت غیرخودکار با سرعت بیشتری انجام گیرد و حس مهیجتری نیز به کاربر انتقال داده شود. بهویژه پدل شیفتر در خودروهای اسپرت کاملا مورد پسند رانندهها قرار گرفته و سرعت عملشان را افزایش دادهاند.
فواید استفاده از پدل شیفتر
از جمله فواید پدل شیفتر میتوان به افزایش دقت و سرعت تعویض دنده، تمرکز بیشتر راننده بر جاده، افزایش هیجان و سهولت رانندگی، ارتقای ارگونومی رانندگی و… اشاره کرد.
نحوه استفاده از پدل شیفتر
پدل شیفترها معمولا شامل دو عدد اهرم یا دسته هستند که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ غربیلک فرمان نصب میشود. برای بهکارگیری آنها ابتدا باید حالت تعویض دستی یا منوال گیربکس اتوماتیک را فعال و سپس از دسته یا شیفتر مورد نظر برای تعویض دنده استفاده کرد. معمولا پدال شیفتر سمت راست برای افزایش ضریب دنده و پدل شیفتر سمت چپ هم به منظور کاهش ضریب دنده یا سنگین کردن دنده مورد استفاده قرار میگیرد. به نحوی که هرگاه راننده بخواهد دنده را سبکتر کند، پدل شیفتر سمت راست را به طرف خود میکشد و هرگاه بخواهد دنده سنگین شود، میتواند پدال شیفتر سمت چپ را بکشد.
انواع پدل شیفتر
گیربکسها اتوماتیک به طور کلی به سه نوع تقسیم میشوند که شامل گیربکسهای اتوماتیک معمولی، گیربکسهای ضریب متغیر CVT و گیربکسهای دوبل کلاچ هستند.
در گیربکسهای اتوماتیک معمولی و CVT از مبدل گشتاور یا تورک کانورتور برای انتقال نیرو استفاده میشود ولی در گیربکسهای دوبل کلاچ مانند گیربکسهای دستی از صفحه کلاچ خودرو استفاده میشود. البته ساختار داخلی گیربکسهای دوبل کلاچ با گیربکسهای دستی متفاوت است.گرچه در تمامی این گیربکسها امکان استفاده از شیفترهای پشت فرمان وجود دارد ولی اصلیترین و بهترین کاربرد این شیفترها در گیربکسهای دوبل کلاچ (DCT) خود را نشان میدهد، چون تعویض دنده در این گیربکسها به صورت آنی است و وجود شیفترها کمک شایانی به سرعت عمل و کنترل بهتر راننده میکند.در گیربکسهای CVT نیز این شیفترها تنها دندههای مجازی را که در حقیقت ضریبهای از قبل تعریف شده هستند را تعویض میکنند.
در برخی خودروها مانند لامبورگینی، میتسوبیشی ASX و مازراتی این پدالها روی ستون فرمان قرار دارند و به صورت ثابت هستند، اما در برخی خودروها مانند محصولات مرسدس بنز و بی ام و این شیفترها درست در پشت غربیلک فرمان قرار گرفتهاند و با چرخش فرمان میچرخند.
مزایای پدل شیفتر
۱. سرعت و دقت در تعویض دنده ۲. توانایی تغییر دنده در هر دور موتور ۳. تعویض دنده بدون رها کردن فرمان ۴. خستگی کمتر و تمرکز بیشتر راننده ۵. کاهش مصرف سوخت ۶. خلوت شدن کنسول میانی با به کار گیری پدل شیفتر ۷. ارگونومی مناسب برای راننده ۸. کوتاه کردن مسیر دنده ۹. امکان شتاب گیری بهتر و بالا رفتن سرعت عمل راننده ۱۰. گرفته شدن بیش از نیمی از خلاصی دسته دنده و بالا رفتن عمر گیربکس
معایب پدل شیفتر
۱. این سیستم در عموم خودروها به غیر از حالت تیپ ترونیک در حالت اتوماتیک نیز قابل استفاده است، اما وقتی در حالت اتوماتیک یا درایو از پدل شیفتر استفاده شود، در واقع در برنامه عادی گیربکس اختلال ایجاد میشود، همین امر باعث میشود در مرور زمان شاهد افزایش استهلاک باشیم، بنابرین بهتر است در حالت درایو کمتر از پدل شیفت ها استفاده کنیم.
۲. به علت اینکه دمای متوسط گیربکس مخصوصاً هنگام استفاده از پدل شیفت در حالت درایو بالاتر است، حساسیت گیربکس نسبت به تعویض به موقع و در کیلومتر عنوان شده توسط کمپانی بیشتر میشود. پس باید نسبت به تعویض روغن گیربکس در کیلومتر خود حساستر بود.