کارتر خودرو یا کارتل روغن خودرو محفظه ای است که هنگامی که موتور خاموش است، روغن موتور خودرو درون آن جمع میشود و مهمترین وظیفه آن این است که روغن موتور را در خود نگه دارد. داخل کارتر قطعه ای به نام اویل پمپ قرار دارد که وظیفه اش پمپ کردن روغن به سمت میل لنگ و سایر قسمت های موتور است. روغن موتور از طریق پمپ روغن و از طریق کارتر به تمام قسمت های موتور پخش میشود و دوباره به کارتر باز میگردد. این قطعه در واقع مخزنی است که روغن در سیستم هایی که نیازمند به روغن هستند وارد آن میشود و پس از گردش کامل مسیر را به ترتیب قبل، برای پیمودن آغاز میکند.
وظایف کارتر خودرو
۱- محافظت از میل لنگ و شاتون در برابر ضربات و نفوذ مایعات و آب
۲- نگه داشتن روغن موتور در زمان خاموش بودن خودرو
۳- جمع کردن روغن داغ بازگشته از موتور و خنک کردن آن از طریق تبادل گرمایی
جنس، ساختار و اجزای کارتر خودرو
کارتر که در پایینترین بخش موتور قرار میگیرد، از ورقههای فولادی پرس شده یا آلیاژهای ریختهگری شده آلومینیومی ساخته میشود. مهمترین اصل در ساختار کارتر، تبادل گرمایی آن و مقاومتش در برابر ضربه و حرارت است. برای پیشگیری از حرکت بیش از حد روغن درون کارتر و موج برداشتن آن، فضای داخلی آن را به کمک صفحات فلزی عمودی شبکه بندی میکنند. این محفظه معمولا حالت دو تکه و ذوزنقه شکل دارد و بخش عمیقتر آن برای تجمع روغن در نظر گرفته میشود. قسمت بالایی و کمعمق نیز به عنوان محفظه میل لنگ و شاتون این دو قطعه مهم را در خود جای میدهد. آببندی و عایقبندی این محفظه نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است بنابراین در اتصال آن به بلوک سیلندر، از واشرها و پیچهای مخصوصی جهت درزگیری محکم استفاده میشود. در کنار موارد ذکر شده میتوان گفت، کارتر از چند بخش اصلی تشکیل میشود که عبارتند از: ۱-پیچ تخلیه ۲-سینی کارتر ۳-مجرای تخلیه ۴-سینی اتصال
انواع کارتر خودرو
۱. کارتر تر : این نوع کارتر که امروزه بیشتر از نوع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد، در زیر موتور جای گرفته و روغن بازگشته از آن را در خود جای میدهد. این روغن که از مجاری روغنکاری و سیستم خنگکننده و روانکاری موتور حرکت کرده است، حرارت بسیار بالایی دارد. چرا که در واقع حین حرکت در مسیر خود، ضمن روان کردن و سهل کردن حرکت قطعات حرارت بلوک سیلندر و اجزای دیگر را گرفته، آنها را خنک کرده است. کارتر تر، با تبادل گرمایی بالا، این روغن داغ را خنک کرده و برای بازگشت مجدد به موتور در اختیار اویل پمپ قرار میدهد. پمپ روغن را به سمت میللنگ، شاتون، پیستون و سوپاپها حرکت داده و روغن مسیر خود را مجدد از سر میگیرد.
۲. کارتر خشک : این نوع کار در واقع نوعی گذرگاه برای روغن موتور است و دیگر نقش روغندان موتور را ایفا نمیکند. در این سیستم کارتر کوچکتر طراحی میشود و روغن کمی در آن جریان پیدا میکند. در نتیجه فضای زیر موتور بازتر و آزادتر میشود و لزوم استفاده از سینی کارتر از بین میرود. در این سیستم، محفظهای برای روغن در بیرون از فضای موتور با پمپ مخصوصی به کار میرود. این پمپ روغن را بهسمت کارتر که در مسیر سیستم روانکاری قرار دارد میفرستد و اویل پمپ موتور، که درون کارتر جای گرفته، روغن را بهسمت موتور پمپ میکند. فیلتر روغن نیز درون کارتر قرار گرفته و روغن را در مسیر پاکسازی کرده و همچنین خنک میکند. روغن درون موتور، از طریق نیروی جاذبه به کارتر بازگشته و به وسیله پمپ و مجرایی مجزا به درون محفظه مخصوص روغن هدایت میشود. حرکت مجدد روغن به سمت این محفظه، خود باعث خنک شدن بیشتر روغن میشود. کارتر خشک عموما در خودروهای سوپر اسپرت و مسابقهای به کار میرود که نیاز به مرکز ثقل پایینتری دارند و با محدودیت ارتفاع مواجه هستند.
اگر کارتل خودرو نباشد چه اسیب هایی اتفاق می افتد ؟
۱- یاتاقانهای متصل شده به میللنگ کم کم ساییده شده و از بین میروند .
۲- شاتون روی میللنگ فشار میآورد چون حرارت زیاد است هردو آسیب میبینند .
۳- پیستون به دیواره سیلندر کشیده شده و سیلندر را از بین میبرد .
۴- براثر حرارت زیاد شاتون جوش خورده و از کار میافتد .
۵- براثر سایش پیستون به سیلندر, پیستون آنقدر سرخ میشود که به سیلندر میچسبد .
بهترین حالت این است که شما سریعا خودرو را خاموش کرده و از خودرو بیرون بیایید .
کارتر خودرو چگونه آسیب میبیند؟
در ۲ حالت میتواند خراب شود :
حالت اول : پیچ تخلیه روغن را بد ببندید و رزوه آن خراب شود .
در این صورت روغن به بیرون ریخته شده و از روغن موتور کاسته میشود و قطعات آسیب میبینند .
حالت دوم : واشر کارتر بسوزد و خاصیت آببندی را از دست بدهد .
در این حالت اتفاقی که میافتد این است که روغن به بیرون نفوذ کرده و روغنریزی و روغن سوزی رخ میدهد .
وقتی روغن در کارتل کم باشد اویل پمپ روغن را پمپ نمیکند و به رینگ و پیستون روغن نمیرسد . در این حالت رینگ و پیستون آسیب جدی دیده و دود آبی از اگزوز شما خارج میشود .
آیا می توان کارتر خودرو را تعمیر کرد ؟
اگر مشکل فقط از پیچ باشد , بله میتوانید به راحتی پیچ را عوض کنید .اما اگر مشکل از سوراخ شدن باشد و اگر تعداد سوراخ ها زیاد باشد و جنس بسیار فرسوده شده باشد , خیر باید فورا تعویض شود .اما اگر واشر آن سوخته شده باشد میتوان واشر را تراشید و یک واشر نو انداخت . با این کار نشتی روغن گرفته میشود .