ترمز کاسه ای و ترمز دیسکی از پر طرفدارترین مدل های ترمز خودرو میباشند که هرکدام مزایا و معایبی را دارند . سیستم های ترمز به دلیل داشتن قابلیت حسگر از طریق کامپیوتر خودرو کنترل می‌شوند و به نحوی کنترل و مدیریت می‌شوند که از سلامت راننده و سرنشینان خودرو بتوانند به خوبی محافظت کنند .
نزدیک به یک قرن از ظهور ترمز کاسه ای می‌گذرد که تغییرات زیادی تا به حال کرده اما در خودروهایی که جدیداً وارد بازار میشود کمتر از این نوع ترمزها استفاده میشود .امروزه در خودروهای تولید شده بیشتر از ترمزهای دیسکی بجای ترمز کاسه ای استفاده میشود که کاربردهای فراوانی دارند . در ادامه این بخش از مجله یدک مال به بررسی تفاوت های دو مدل ترمز کاسه ای و دیسکی میپردازیم .
اهمیت سیستم ترمز در خودروها
کار ترمز خودرو ایجاد شتاب منفی لازم برای توقف ماشین در حال حرکت میباشد . علاوه بر متوقف کردن کامل خودرو ، کنترل حرکت خودرو در سراشیبی ، توقف مرحله ای ، و همچنین کاهش سرعت به اندازه دلخواه را می توان از وظایف اصلی این سیستم دانست . یک خودرو تا زمانی که نتواند به خوبی در هر سرعتی و در هر شرایطی متوقف شود ، هیچ گونه ایمنی ای نخواهد داشت . به همین دلیل ترمز از ابتدای اختراع خودروهای سواری ، از اصلی‌ترین اجزای فنی آن‌ها بوده است .
بهترین ترمزها برای خودرو مدلهایی میباشند که قادر هستند در سریع‌ترین زمان ممکن واکنش نشان بدهند و خودرو را با کمترین تأخیر کاملا متوقف کنند . مانند سیستم‌های کمکی مانند ترمزهای ABS و EBD و البته ترمزهای دیسکی و ترمز کاسه ای . ترمز کاسه ای نمونه‌های قدیمی تر و ترمزهای دیسکی نمونه‌های جدیدتر در میان ترمزها میباشند . تفاوت این دو ترمز در ساختار، جنس و عملکردشان خلاصه میشود .
ترمز کاسه ای چیست ؟
ترمز کاسه ای نوعی سیستم ترمز بوده که به دلیل پیچیدگی و عملکرد ضعیف خود، تقریبا از دنیای خودروها خارج شده است . البته خوردوهای قدیمی و همچنین تعداد کمی از خودروهای ارزان قیمت، هنوز هم از ترمز کاسه ای استفاده می کنند. در سیستم این مدل ترمز کاسه ای به جای روتور و پد، از کاسه و کفشک استفاده می شود .
مزیت این نوع ترمز ارزان بودن ساخت آن و سبک بودن آن میباشد ، همچنین اشکال عمده آن بالا رفتن سریع حرارت در ترمز و در نتیجه عدم عملکرد مناسب در دمای بالا میباشد .امروزه ترمز کاسه ای هنوز هم در برخی خودرو ها قابل استفاده میباشند
ترمز کاسه ای از جنس چدن میباشند و به دلیل شکل و ساختاری که دارند به آن ها ترمز کاسه ای گفته میشود . همچنین در این مدل ترمز ها کلیه قطعات در اطراف آن قرار دارند .
نحوه‌ی عملکرد ترمز کاسه ای
در واقع ترمزهای کاسه‌ای با فشار آوردن بر روی لنت ترمز داخل درام کار می‌کنند . با فشار آوردن بر روی پدال ترمز از طریق نیروی هیدرولیکی و گریز از مرکز، هر دوی لنت ها را به دیواره داخلی درام در حال حرکت فشار میدهید . با انجام دادن این کار اصطکاک ایجاد میشود و از میزان سرعت ترمز نیز کم میشود که در نتیجه منجر به توقف اتومبیل خواهد شد .
مزایا و معایب ترمز کاسه ای
مزایای ترمز کاسه ای شامل موارد زیر میباشد :
- تعمیرات و تعویض راحت تر
- وزن کمتر
- اشغال فضای کمتر
- برای بیرون آوردن پیستون ها نیازی به کمپرسور یا مایع خاصی نیست .
- تعویض لنت های ترمز کاسه ای هزینه کمی را برای صاحب خودرو در پی دارد .
همچنین این سیستم معایبی نیز داشته که تلاش برای رفع آن‌ها به تولید ترمزهای دیسکی منجر شده است . از معایب ترمز کاسه ای می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- سریع داغ کردن و افت بازدهی در ترمزگیری های شدید و مکرر
- عدم جریان هوا در سیستم ترمز و در نتیجه خطر بیشتر قفل ترمز
ترمز دیسکی
ترمز دیسکی به عنوان جدیدترین نمونه از سیستم‌های ترمز شناخته می‌شوند . با افزایش سرعت خودروها ، در مدل های ترمز کاسه ای قادر به توقف آن‌ها نبودند . ترمز کاسه ای به علت نحوه طراحی در هنگام ترمزهای شدید ، به سرعت داغ شده و قدرت بازدارندگی خود را از دست می‌دهند . برای رفع این مشکل، ترمزهای دیسکی در اوایل دهه ۶۰ میلادی طراحی شدند تا ترمز اتومبیل‌ها عملکرد بهتری از خود نشان دهند .
در این مدل به جای کاسه ، از یک دیسک چرخان استفاده میشود و به جای کفشک های خمیده هم ، از یک جفت کفشک صاف به نام لنت ترمز استفاده میشود . این لنت‌ها دو طرف دیسک قرار میگیرند و از پشت به یک سیلندر و پیستون هم وصل می‌شوند تا کار خود را آغاز کنند . وقتی پدال ترمز را فشار میدهید، روغن توسط نیروی هیدرولیکی از یک کانال فلزی به سیلندر چرخ رسیده و پیستون را به سمت بیرون فشرده خواهد کرد . در نتیجه لنت ها به دیسک چسبیده و ترمزگیری صورت می‌گیرد .
ترمزهای دیسکی از جنس سرامیک یا کامپوزیت ساخته می‌شوند .
انواع ترمزهای دیسکی
ترمزهای دیسکی به دو مدل تقسیم بندی می‌شوند که شامل :
- مکانیکی یا کابلی : این نوع از سیستم های ترمز با کابل کار می‌کنند به این شکل که اهرم‌هایی به کابل وصل می‌شوند سپس با استفاده از ترمز فعال خواهند شد .
- هیدرولیکی : در این نوع ترمزها از کابل‌های مایع هیدرولیک استفاده میشود. زمانی که پدال ترمز را فشار میدهید مایع ایجاد میشود با فشار مایع این فشار به پدال انتقال می‌یابد و باعث ایستادن خودروی شما می‌گردد.
مزایای ترمزهای دیسکی چیست؟
- افزایش قدرت بازدارندگی نسبت به ترمزهای کاسه‌ای
- مدیریت بهتر گرما نسبت به سیستم ترمز کاسه‌ای
- وزن کمتر به دلیل جنس آن‌ها
- قابلیت تنظیم اتوماتیک و راحت‌تر
- چکاپ راحت‌تر سیستم
- قابلیت کنار زدن آب از روی دیسک‌ها
از معایب ترمزهای دیسکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرانتر بودن ترمزهای دیسکی
- تعمیر و تعویض سخت‌تر آن‌ها
- نیاز به دقت بیشتر در نگهداری از ترمزهای دیسکی
- هزینه بالای تعمیرات
تفاوت‌های ترمز دیسکی و ترمز کاسه ای
تفاوت‌های کاملاً مشخصی بین ترمزهای دیسکی و ترمز کاسه ای بر اساس سیستم ساخت، نحوه عملکرد و بازدهی آن‌ها وجود دارد .مهم ترین تفاوت ترمز دیسکی و ترمز کاسه ای هنگام فرآیند ترمزگیری این است که به جای فشرده شدن لنت ها به دیسک توسط کالیپر ترمز در نوع دیسکی، کفشک ها توسط فشار روغن سیلندر به کاسه نزدیک می شوند. کفشک ترمز به دو قطعه ای می گویند که با کمک دو فنر به کاسه ترمز نزدیک شده و مانع حرکت آن می شوند.
به همین دلیل امروزه معمولا در چرخ های جلو بجای ترمز کاسه ای از ترمز دیسکی استفاده میشود . همچنین ترمز دیسکی به دلیل نوع ساختار خود و ایجاد شرایط بهتر برای گردش مناسب هوا ، دیرتر داغ میشود . همین نکته کارایی ترمزهای دیسکی را بالا می‌برد .
نتیجه گیری
به طور کلی نگهداری ترمز کاسه ای ساده تر و تعمیرات آن ارزان تر از مدل ترمز دیسکی میباشد . همچنین اگر شما با افراد کارشناس در این حوزه مشورت کنید ، متوجه می شوید که تعویض ترمز دیسکی ، وقت گیر تر از تعویض ترمز کاسه ای میباشد . اما بدلیل محبوبیت بیشتر مدل دیسکی بیشتر ازین مدل استفاده میشود . نوع ساختار این دو نوع سیستم ترمز به گونه ای است که باعث به وجود آمدن این تفاوت ها می شود.
